16 वर्षदेखि निरन्तर
समकालीन साहित्य
समकालीन साहित्य
निकै मोटो, झट्ट नाम सुन्दा अलि अप्ठ्यारो जस्तो लाग्ने पुस्तकको नाम हो ‘इःमानु निःमा’ । यो पुस्तक थमाउँदै केहीदिनअघि झापाको दमक आउने क्रममा साहित्यकार, लेखक तथा विश्लेषक हरि गौतम सरले भन्नुभयो–‘यो पटक यस्तै कोशेली ल्याएको छु है सर, पढेर केही केही लेखिदिनु होला’ ।
‘इःमानु निःमा’ त्रिभुवन विश्वविद्यालय जनसंख्या अध्ययन केन्द्रीय विभागका प्राध्यापक बालकृष्ण माबोहाङले लेखेको पुस्तक रहेछ
“हैन, यहाँ त बिहे रैछ कि क्या हो कान्छी ! पुसमासा बिहे त हुनु नपर्ने हगि ?” तरकारी बजार (मन्डी)बाट काउली, ब्रोकाउली र गाजर खरिद गरी डोकोमा बोकेर विक्रीका लागि भित्री बजारका घर–घर सोध्दै हिँडिरहेकी सेती नेपालीले बाटोमा पर्ने एउटा ठुलो र भव्य घरभित्रको चहलपहल र गेटमा ब्यानरसमेत टाँस्नलागेको देखेपछि सँगै आएकी साथी पुतलीसँग सोधी
धेरै पहिलेको कुरा । आज भन्दा लगभग ३० वर्ष पहिलेको । त्यतिबेला म त्यस्तै १५/१६ वर्षको हुँदो हुँ । मेरो भाकल रहेछ । बराह क्षेत्र धामको दर्शन गर्न जानुपर्ने । आमाले गरिदिएको भाकल । म राम्रोसँग कान नसुन्ने भएकोले ठूलो भएपछि बराह क्षेत्रको दर्शन गर्न आउँछ छोरो । यसलाई कान सुन्ने बनाइदेउ भगवान् भनेर आमाले सानो छँदा गरिदिएको भाकल रे
विषयप्रवेश
उमिहोतारु कृष्ण बजगाईँको विदेशभ्रमणमा आधारित नियात्रा हो । व्यक्तिले यात्रा गरेको स्थानको सामाजिक, सांस्कृतिक, प्राकृतिक पक्षप्रति आफ्ना दृष्टिकोण राखेर कलात्मक रूपमा तयार पारेको साहित्यिक रचना नै नियात्रा हो । यस्तो रचनामा यात्रा गर्दाका सुखद अनुभूति, कष्ट, स्थानीय कला संस्कृति साथै ऐतिहासिक सन्दर्भलाई चित्रण गर्दै वर्तमानलाई अभिव्यक्त गरिन्छ
उपन्यासकार हिरा लामाको ‘दलदल’ उपन्यासको नाम प्रकाशन हुनुपूर्व अर्कै थियो । यसको पाण्डुलिपि यस्तो थिएन, पाण्डुलिपिमा भएका विभिन्न प्रसङ्गहरु प्रकाशनमा आउँदा निकै नै हेरफेर भएर आएका छन् । पाण्डुलिपि हेर्दा यौन उपन्यास हो कि भन्ने थियो भने यतिबेला यो पूर्णतः सामाजिक उपन्यास भएर आएको छ
उनको नाम कामना हो। मनमा जे कामना गर्दथिन् त्यो बाहिर प्रकट नगर्ने र जे बाहिर प्रकट गर्ने गर्थिन् त्यो कामना नगर्ने । उनी चाहन्थिन् कि उनकै छोराछोरीले मात्र पढुन् अरू विद्यार्थी सबै सढुन् । पेशाले उनी शिक्षिका थिइन् । यसैले भन्थिन् सबैले पढ्नुपर्छ । यो नै कामनाको प्रतिभा थियो जसलाई समाजले साच्चै सम्मान गर्दथ्यो
